Bàn về hạch toán các nghiệp vụ ngoại tệ trong các doanh nghiệp của Việt Nam

chuyển đổi báo cáo tài chính của cơ sở nước ngoài hoạt động độc lập.
2. Tài khoản 242- Chi phí trả trước dài hạn
Bổ xung nội dung phản ánh của Tài khoản 242- Chi phí trả trước dài hạn:
Bên Nợ
Phản ánh số kết chuyển chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh và chênh lệch tỷ giá doanh thu đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ (trường hợp lỗ tỷ giá) của hoạt động đầu tư XDCB (giai đoạn trước hoạt động ) khi hoàn thành đầu tư.
Bên Có:
Phản ánh số phân bổ chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh và đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ (lỗ tỷ giá) của hoạt động đầu tư XDCB (giai đoạn trước hoạt động) khi hoàn thành đầu tư vào chi phí tài chính.
Số dư bên Nợ:
Phản ánh chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh, hay đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ (lỗ tỷ giá) của hoạt động đầu tư XDCB (giai đoạn trước hoạt động) khi hoàn thành đầu tư chưa xử lý tại thời điểm lập Bảng CĐKT cuối năm tài chính.
Doanh nghiệp phải mở sổ chi tiết theo đõi riêng biệt chênh lệch tỷ giá hối đoái (lỗ tỷ giá) phát sinh trong giai đoạn trước hoạt động của hoạt động đầu tư XDCB chưa phân bổ.
3. Tài khoản 3387- Doanh thu chưa thực hiện
Bổ sung nội dung phản ánh của Tài khoản 3387- Doanh thu chưa thực hiện:
Bên Nợ:
Phản ánh số phân bổ chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh, và đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ (lãi tỷ giá) của hoạt động đầu tư XDCB (giai đoạn trước hoạt động) đã hoàn thành vào doanh thu hoạt động tài chính trong kỳ.
Bên Có:
Phản ánh số kết chuyển chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh và đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ (trường hợp lãi tỷ giá ) của hoạt động đầu tư XDCB (giai đoạn trước hoạt động ) khi hoàn thành đầu tư để phân dần vào doanh thu hoạt động tài chính.
Số dư bên Có:
Phản ánh chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh và đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ (lãi tỷ giá) của hoạt động đầu tư XDCB (giai đoạn tước hoạt động) khi hoàn thành đầu tư chưa xử lý tại thời điểm lập Bảng CĐKT cuối năm tài chính.
Doanh nghiệp phải mở sổ kế toán chi tiết theo dõi riêng biệt về chênh lệch tỷ giá hối đoái (lãi tỷ giá) chưa phân bổ.
4. Tài khoản 515 – Doanh thu hoạt động tài chính
Bổ xung nội dung phản ánh của Tài khoản 515 – Doanh thu hoạt động tài chính:
Bên Nợ:
- Kết chuyển số chênh lệch tỷ giá hối đoái của hoạt động đầu tư XDCB (lãi tỷ giá) (giai đoạn trước hoạt động, khi hoàn thành đầu tư) để xác định kết quả kinh doanh;
- Kết chuyển khoản xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái từ chuyển đổi báo cáo tài chính của hoạt đồng nước ngoài để xác định kết quả kinh doanh.
Bên Có:
- Phản ánh số phân bổ chênh lệch tỷ giá hối đoái của hoạt động đầu tư XDCB (lãi tỷ giá) (giai đoạn trước hoạt động) đã hoàn thành đầu tư vào doanh thu hoạt động tài chính;
- Phản ánh khoản xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái từ chuyển đổi báo cáo tài chính của hoạt động ở nước ngoài vào doanh thu hoạt động tài chính.
5. Tài khoản 635 -Chi phí tài chính
Bổ xung nội dung phản ánh của Tài khoản 635- Chi phí tài chính:
Bên Nợ:
- Phản ánh số phân bổ chênh lệch tỷ giá hối đoái của hoạt động đầu tư XDCB (lỗ tỷ giá) (giai đoạn trước hoạt động) đã hoàn thành đầu tư vào chi phí tài chính;
- Phản ánh khoản xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái từ chuyển đổi báo cáo tài chính của hoạt động ở nước ngoài (lỗ tỷ giá) vào chi phí tài chính.
- Phản ánh khoản xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái từ chuyển đổi báo cáo tài chính của hoạt động ở nước ngoài (lỗ tỷ giá vào chi phí tài chính.
Bên Có:
- Phản ánh số kết chuyển khoản xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái của hoạt động đầu tư XDCB (lỗ tỷ giá) (giai đoạn trước hoạt động) đã hoàn thành đầu tư để xác định kết quả kinh doanh;
- Phản ánh khoản xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái từ chuyển đổi báo cáo tài chính của cơ sở nước ngoài (lỗ tỷ giá) để xác định kết quả kinh doanh.
II. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu
1. Hạch toán ngoại tệ và xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái ở doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, kể cả hoạt động đầu tư XDCB của doanh nghiệp đang sản xuất, kinh doanh.
1.1. Hạch toán các nghiệp vụ ngoại tệ phát sinh trong kỳ:
Phản ánh các nghiệp vụ làm tăng ngoại tệ :
- Khi phát sinh doanh thu, thu nhập khác bắng ngoại tệ, ghi:
Nợ các TK 111 (1112), 112(1122) (Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
Có các TK 511, 711 (Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
Có TK 33311 (Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
Đồng thời căn cứ vào lượng ngoại tệ thu được, kế toán ghi đơn vào bên Nợ TK 007- Ngoại tệ các loại (nguyên tệ gốc)
- Khi thu được nợ phải thu bằng ngoại tệ (Phải thu khách hàng, phải thu nội bộ, ) kế toán ghi:
Nợ các TK 111 (1112), 112 (1122) (Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
Nợ TK 635 (Lỗ tỷ giá hối đoái)
Có các TK 131, 136, 138(Tỷ giá hối đoái ghi sổ kế toán)
Có TK 515 (Lãi tỷ giá hối đoái )
Đồng thời căn cứ vào lượng ngoại tệ thu được, kế toán ghi đơn vào bên Nợ TK 007- Ngoại tệ các loại (nguyên tệ gốc)
- Khi vay tiền bằng ngoại tệ, kế toán ghi:
Nợ TK 111(1112), 112(1122) (Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch )
Có TK 311- Vay ngắn hạn (Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
Có TK 341- Vay dài hạn (Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
Đồng thời căn cứ vào lượng ngoại tệ thu được, kế toán ghi vào bên Nợ TK 007- Ngoại tệ các loại (nguyên tệ gốc)
- Mua ngoại tệ bằng Đồng Việt Nam, kế toán ghi:
Nợ các TK 111 (1112), 112 (1122) (Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
Có các TK 111 (1111), 112 (1121)(Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch).
Đồng thời căn cứ vào lượng ngoại tệ thu được, kế toán ghi vào bên Nợ TK 007- Ngoại tệ các loại (nguyên tệ gốc)
Phản ánh các nghiệp vụ làm giảm ngoại tệ:
- Khi mua hàng hoá, dịch vụ thanh toán ngay bằng ngoại tệ, ghi:
Nợ các TK 151, 152, 153, 156, 157, 221, 213,241, 623, 627, 642, 641,133 ,(Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
Nợ TK 635(Lỗ tỷ giá hối đoái)
Có các TK 111 (1111), 112 (1121) (Tỷ giá hối đoái ghi sổ kế toán)
Có TK 515 (Lãi tỷ giá hối đoái)
Đồng thời căn cứ ngoại tệ chi ra, kế toán ghi đơn Có TK 007- Ngoại tệ các loại nguyên tệ gốc)
- Mua chịu vật tư, hàng hoá dịch vụ nhận nợ bằng ngoại tệ:
+ Tại thời điểm ghi nhận nợ, kế toán ghi:
Nợ TK 152, 153, 156, 627, 642, (Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
Có TK 331(Tỷ giá hối đoái ngày giao dịch)
+ Tại thời điểm trả nợ gốc cho người bán, kế toán ghi:
Nợ TK 331(Tỷ giá ghi nhận nợ)
Nợ TK 635(Lỗ tỷ giá hối đoái)
Có TK 111(1112), 112(1122) (Tỷ giá thực tế xuất quỹ)
Có TK 515(Lãi tỷ giá hối đoái)
Đồng thời căn cứ ngoại tệ chi ra, kế toán ghi đơn Có TK 007- Ngoại tệ các loại (nguyên tệ gốc)
- Khi chi ngoại tệ để thanh toán các khoản tiền vay bằng ngoại tệ, kế toán ghi:
Nợ TK 311, 315, 341 (Theo tỷ giá ghi nhận nợ)
Nợ TK 635(Lỗ tỷ giá hối đoái)
Có TK 111(1112), 112(1122) (Tỷ giá xuất quỹ)
Có TK 515(Lãi tỷ giá hối đoái)
Đồng thời căn cứ ngoại tệ chi ra, kế toán ghi đơn Có TK 007- Ngoại tệ các loại (nguyên tệ gốc)
1.2. Xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái đánh giá lại cuối năm.
Kế toán chênh lệch tỷ giá hối đoái đánh giá lại cuối năm
Ở thời điểm cuối năm tài chính, doanh nghiệp phải đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ (đơn vị tiền tệ khác đơn vị tiền tệ chính thức sử dụng ghi sổ kế toán) theo tỷ giá hối đoái ở thời điểm cuối năm tài chính theo tỷ giá hối đoái bình quân liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố tại thời điểm cuối năm tài chính, có thể phát sinh chênh lệch tỷ giá hối đoái (lãi hay lỗ). Doanh nghiệp phải chi tiết khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại các khoản mục tiền tệ này của hoạt động đầu tư XDCB (giai đoạn trước hoạt động ) (TK 4132) và của hoạt động sản xuất kinh doanh (TK 4131):
- Nếu phát sinh lãi tỷ giá hối đoái, ghi:
Nợ các TK 111 (1112), 112 (1122), 131, 136, 311, 315, 331, 341, 342, .
Có TK 413- Chênh lệch tỷ giá hối đoái (4131, 4132)
- Nếu phát sinh lãi tỷ giá hối đoái, ghi:
Nợ TK 413- Chênh lệch tỷ giá hối đoái (4131,4132)
Có các TK 111 (1112), 112 (1122), 131, 136, 138, 311, 315, 331, 341, 342, ..
Xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái đánh giá lại cuối năm của các khoản mục tiền tệ của hoạt động sản xuất, kinh doanh, kể cả hoạt động đầu tư xây dựng(của doanh nghiệp đanh sản xuất kinh doanh):
- Kết chuyển toàn bộ khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái đánh giá lại cuối năm tài chính của hoạt động kinh doanh (theo số thuần sau khi bù trừ số dư bên Nợ và bên Có của TK 4132) vào chi phí tài chính (nếu lỗ tỷ giá hối đoái), hay doanh thu hoạt động tài chính (nều lãi tỷ giá hối đoái) để xác định kết quả hoạt động kinh doanh:
+ Kết chuyển lãi chênh lệch tỷ giá hối đoái đánh giá lại cuối năm tài chính vào doanh thu hoạt động tài chính, ghi:
Nợ TK 413- Chênh lệch tỷ giá hối đoái (4131)
Có TK 515- Doanh thu hoạt động tài chính (nếu lãi tỷ giá hối đoái )
+Kết chuyển lỗ chênh lệch tỷ giá hối đoái đánh giá lai cuối năm tài chính vào chi phí tài chính, ghi:
Nợ TK 635- Chi phí tài chính (nếu lỗ tỷ giá hối đoái)
Có TK 413- Chênh lệch tỷ giá hối đoái (4131)
2. Hạch toán ngoại tệ và xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái ở đơn vị xây dưng cơ bản.
2.1. Kế toán các nghiệp vụ ngoại tệ phát sinh trong kỳ...