Hoạt động xuất khẩu và vai trò của xuất khẩu đối với sự phát triển của nền kinh tế quốc dân

ởng Vụ tổ chức cán bộ, Bộ trưỏng bộ ngoại thương (nay là bộ thương mại) đã quyết định thành lập Công ty xuất nhập khẩu tổng hợp 1. Công ty này chính thức được thành lập từ ngày 15/2/1981 theo quyết định số 1365/TCCB của Bộ ngoại thương, nhưng phải đến tháng 8/1982 mới thực tế đi vào hoạt động, với trụ sở chính đặt tại 46 Ngô Quyền – Hà Nội và lấy tên giao dịch là GENERALEXIM - Hà Nội.
Công ty trực thuộc Bộ thương mại, hoạt động theo chế độ hoạch toán, có tư cách pháp nhân, vốn và tài sản riêng tại ngân hàng. Biên chế ban đầu là 50 cán bộ được giao 139 000 đồng (thời giá năm 1981) với nghiệp vụ kinh doanh chủ yếu là xuất nhập khẩu uỷ thác.
Năm 1993, theo quyết định số 858/TCCN của Bộ thương mại đã quyết định hợp nhất Công ty phát triển sản xuất và xuất nhập khẩu vào Công ty xuất nhập khẩu tổng hợp 1, giúp tạo nên cho Công ty những thế lực mới hết sức to lớn.
1.2 Sự vận hành và phát triển của Công ty
Từ khi thành lập và thực sự đi vào hoạt động cho đén nay, Công ty đã nằm trong những thời điểm đất nước trải dài những biến đổi sâu sắc về kinh tế xã hội, chính trị. Vì vậy, sự vận hành của Công ty được chia thành các giai đoạn như sau:
1.2.1 Giai đoạn 1 (Từ tháng 12/1981 đến cuối năm 1984)
Bảng 3: Kim ngạch xuât nhập khẩu của công ty xuất nhập khẩu tổng hợp 1 giai đoạn 1982-1984
Năm
Thực hiện (USD)
Hoàn thành kế hoạch(%)
1982
11 800 000
100
1983
12 674 000
103
1984
19 163 000
108
Nguồn tài liệu tham khảo số 4,5
Trong những năm này, Công ty luôn hoàn thành vượt mức kế hoạch. Từ đó có thể thấy đựoc cố gắng vượt bậc của Công ty trong giai đoạn đầu mới thành lập với những khó khăn của nền kinh tế nước nhà.
1.1.2 Giai đoạn 2 (1895-1989)
Giai đoạn 2 là giai đoạn mà hoạt động tài chính, ngân hàng phát triển chậm hơn, kinh doanh mang đặc tính quản lý bao cấp hơn phục vụ. Tiền tệ biến động phức tạp do việc đổi tiền năm 1985, lạm phát liên tục tăng cao, chính sách thuế cũng đầy biến động, phát sinh nhiều sắc thuế mới như thuế xuất nhập khẩu, thuế vốn, thuế lợi tức (nay là thuế thu nhập doanh nghiệp) ,thuế doanh thu. Tỷ suất thuế đã cao lại hay điều chỉnh không phù hợp với chu kỳ hàng hoá
Vượt qua khó khăn thử thách này, sau những năm mày mò và sơ bộ khẳng định được một số yếu tố cần tập trung xây dựng, kết hợp với những kinh nghiệm thực tế, Công ty đã tập trung sức lực của mình để phát triển.
Qua việc chấn chỉnh và nâng cao nhận thức, Công ty đã thu được những tiến bộ đáng kể bất chấp sự thay đổi theo hướng bất lợi của thời cuộc. Sau đây là chỉ tiêu về kim ngạch xuất nhập khẩu của Công ty.
Bảng 4: Kim ngạch xuất nhập khẩu của công ty giai đoạn 1985-1989
Năm
Thực hiện (nghìn USD)
Hoàn thành kế hoạch(%)
1985
35 560
114
1986
46 813
116
1987
51 349
118
1988
49 257
115
1989
44 418
109
Nguồn tài liệu tham khảo số 8, 9
Do chính sách đổi mới của Đảng, kinh tế thị trưòng thay thế cho nền kinh tế với cách quản lý theo cơ chế kế hoạch tập trung vừa bị suy kiệt do khủng hoảng kéo dài hàng năm, sự thay đổi vào thời điểm năm 1985- 1989 này khiến cho kim ngạch xuất nhập khẩu của Công ty có giảm đôi chút tuy nhiên, Công ty vẫn thực hiện hoàn thành vựơt mức kế hoạch 9%. Có được kết quả này do sự quản lý có hiệu quả với những bước đi đúng hướng của cán bộ công nhân viên trong Công ty.
1.1.3 Giai đoạn 3 (1991-2001)
Trong giai đoạn này, lịch sử nên kinh tế đất nước thực sự bước sang trang mới. Lĩnh vực xuất nhập khẩu trong nền kinh tế thị trưòng có nhiều thay đổi trong việc quản lý vĩ mô Nhà nước như: Số lượng Công ty xuất nhập khẩu tăng lên nhiều, nhiều đơn vị chuyên doanh đã chuyển sang kinh doanh tổng hợp. Bên cạnh đó việc thu hẹp thị trường do khủng hoảng ở các nước xã hội chủ nghĩa, tính cạnh tranh càng trở nên gay gắt. Nhưng Công ty đã xác định được đúng hướng trong sản xuất và kinh doanh, biết vận dụng linh hoạt cách kinh doanh, nhạy bén tìm hiểu thị trường trong và ngoài nước tìm ra những sản phẩm mà thị trườg đang có nhu cầu và phù hợp với khả năng kinh doanh của Công ty. Kết quả năm 1990 Công ty bắt đầu triển khai công tác sản xuất chế biến và xuất khẩu mặt hàng quế. Đây là một mặt hàng mới và khá mới mẻ đối với Công ty cũng như đối với thị trường Việt Nam nói chung.
Bảng 5: Kim ngạch xuất nhập khẩu của Công ty năm 1991-2001
Năm
Tổng kim ngạch XNK(nghìn USD)
Thực hiện
So với kế hoạch%
1991
37 000
100
1992
41 000
106
1993
47 177
114
1994
49 222
103
1995
56 611
113
1996
63 560
115
1997
78 432
135
1998
64 448.642
102.29
1999
70 420
104
2000
71 684
102.6
2001
75 520
105.3
Nguồn tài liệu tham khảo số 8, 9
Lĩnh vực xuất khẩu quế đối với Công ty thực sự là mới mẻ song thời gian đầu chập chữngvới những chuyến hàng xuất khẩu ít ỏi, Công ty dã dần mở rộng thị trườngvà đưa kim ngạch xuất khẩu quế lên những con số đáng khích lệ.
Tóm lại trong giai đoạn này co nhiều biến động,nhiều khó khăn song Công ty đã bám sát thực tế thị trường, mạnh dạn tìm cách làm ăn mới. Biến từ nhận thức tới hành động cho nên đến nay Công ty không những trụ vững mà còn đang phát triển mạnh mẽ, giữ vững được uy tín với khách hàngvà cơ quan quản lý cấp trên.
Là một công ty mang tên Công ty xuất nhập khẩu tông hợp I, chức năng nhiệm vụ chính của Công ty thể hiện đúng như tên gọi, đó là xuất nhập khẩu tổng hợp các mặt hàng trong đó có mặt hàng truyền thống như: lạc nhân, dựoc liệu, tinh dầu, phân bón, sắt thép, sản phẩm gỗ...nhưng từ năm 1982 chủ trương của Đảng và Nhà nước thúc đẩy hoạt động xuất khẩu, đồng thời tình hình kinh tế thế giới có nhiều biến đổi sâu sắc.Trong hoàn cảnh này Công ty cần tạo ra hướng đi phù hợp để có thể tồn tại và phát triển trong cơ chế thị trường , một trong những hưóng chủ yếu đó là tích cực xâm nhập vào thị trường nước ngoài...Đây là một hướng đi đúng đắn trong việc lựa chọn phương hướng phát triển Công ty.
1.1.4. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh
Suốt 19 năm thực tế đi vào hoạt động cho tới nay, Công ty đã giữ vững và phát huy truyền thống là đơn vị làm ăn tương đối tốt. Quá trình hoạt động gần đây tuy gặp không ít khó khăn trở ngại do các nguyên nhân chủ quan cũng như khách quan, nhưng Ban lãnh đạo cùng tập thể công nhân viên đã nỗ kực tìm tòi, phấn đấu luôn hoàn thành vuợt mức các chỉ tiêu kế hoạch mà Bộ đã đề ra.
Mặc dù tổng kim ngạch xuất khẩu của Công ty vẫn hoàn thành vượt mức kế hoạch mà Bộ đã đề ra nhưng kim ngạch xuất khẩu năm 1998 lại không đạt chỉ tiêu kế hoạch mà chỉ thực hiện được 74.46%
Về tốc độ tăng trưởng: Nhìn chung kim ngạch xuất nhập khẩu năm sau cao hơn năm trước
Bảng 7: Về cơ cấu xuất nhập khẩu của Công ty
Năm
Chỉ tiêu %
(1000USD)
Tỷ lệ
XK/NK
Kim ngạch nhập khẩu
Kim ngạch xuất khẩu
Kim ngạch XNK
1995
Giá trị
42/48
32 601
23 910
56 611
1996
Giá trị
37/63
40 022
23 538
63 560
%96/95
+22.7
-1.5
+12
1997
Giá trị
42/58
45 845
32 587
78 432
%97/96
+14.5
+38.4
+23.4
1998
Giá trị
36/64
41 365
23 083
64 448
%98/97
-9.7
-29.17
-17.83
1999
Giá trị
31/54
43 260
24 700
67 960
%99/98
4.58
+7.0
+5.45
2000
Giá trị
31/...