Một số giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý xuất khẩu, nhập khẩu qua kiểm tra, giám sát Hải qu

iếp phải đi đúng tuyến đường, đúng thời gian, về đúng địa điểm đã được cập giấy phép công nhận địa điểm kiểm tra hàng hoá ngoài khu vực cửa khẩu. Thực tế, trong các lô hàng chuyển tiếp về kho riêng của doanh nghiệp, khả năng có lô hàng không được đưa về đúng địa điểm, thời gian như đã thông báo Hải quan mà chủ hàng có thể cùng với cán bộ Hải quan áp tải hàng giải phóng hàng ngay trên đường để tẩu tán hàng lậu khi có cơ hội.
2.3.2. Địa điểm kiểm tra hàng hoá
Thực hiện theo quy chế địa điểm kiểm tra hàng hoá ngoài khu vực cửa khẩu ban hành kèm theo quyết định số 109/TCHQ - QĐ ngày 09/03/1995 của Tổng cục trưởng TCHQ nay được thay thế bằng quyết định số 197/TCHQ - QĐ ngày 03/06/1999 và công văn hướng dẫn số 3742/TCHQ tháng 07 năm 1999, HQHN đã tiến hành công tác kiểm tra, giám sát đối với hàng nhập khẩu chuyển tiếp về các địa điểm kiểm tra hàng hoá ngoài khu vực cửa khẩu nhập được Cục cấp giấy phép và hàng hoá xuất khẩu từ các địa điểm đó trên các cửa xuất khẩu.
Từ năm 1995 đến 1998, HQHN đã tiến hành tốt việc cấp giấy phép công nhận kho riêng cho các chủ hàng có yêu cầu và có đủ điều kiện kho bãi để được kiểm tra hàng hoá tại kho riêng (năm 1999 đã bãi bỏ việc cấp giấy phép này). Các kho được giấy phép đảm bảo các yêu cầu theo quy định, có bờ rào tường bao bọc. Có các điều kiện cần thiết khác để đảm bảo an toàn cho người và hàng hoá phục vụ cho việc kiểm tra, giám sát, quản lý Hải quan.
Năm 1995, đã cấp 284 giấy phép công nhận kho riêng.
Năm 1996, đã cấp 344 giấy phép công nhận kho riêng.
Năm 1997, đã cấp 236 giấy phép công nhận kho riêng.
Năm 1998, đã cấp 291 giấy phép công nhận kho riêng.
Nhìn vào số liệu trên chúng ta có thể thấy rằng số kho riêng của các doanh nghiệp chịu sự quản lý của Cục Hải quan HN khá nhiều, địa bàn trải rộng, lượng hàng xin phép được kiểm tra, hoàn thành thủ tục tại các kho riêng lớn khiến công tác quản lý rất khó khăn. Để tăng cường quản lý chặt chẽ đối với hàng hoá hoá kiểm tra tại kho riêng, Hải quan Hà Nội đã rất chú trọng thực hiện tốt các mặt trong quy chế như:
- Đảm bảo đối tượng: chỉ những hàng hoá đã được phép xuất khẩu nhưng chưa làm xong thủ tục Hải quan và hàng hoá được phép xuất khẩu đang trong quá trình giám sát, quản lý của Hải quan và có yêu cầu của chủ hàng mới được tiến hành kiểm tra. Các hàng hoá được phép nhập khẩu, xuất khẩu, hàng quá cảnh hay nhận uỷ thác cho nước ngoài; hàng cấm xuất khẩu, nhập khẩu, không được phép đưa vào để kiểm tra và làm thủ tục.
- Tại các địa điểm kiểm tra ngoài khu vực cửa khẩu, hàng hoá xuất nhập khẩu chưa hoàn thành thủ tục Hải quan phải được niêm phong kẹp trì hay phải 6được cách biệt hoàn toàn với hàng hoá khác.
- Việc kiểm tra hàng hoá được đảm bảo thực hiện đúng các yêu cầu nghiệp vụ của công tác kiểm hoá.
- Ưu tiên trên bố trí đủ cán bộ kiểm tra những lô hàng, hàng đúng kiện để kết thúc thủ tục, giải phóng hàng một cách sớm nhất.
- Trong quá trình kiểm tra hàng hoá, nếu có lý do đặc biệt phải tạm dừng thì toàn bộ lô hàng được niêm phong kẹp trì hay phải có cán bộ Hải quan giám sát liên tục.
Việc vận chuyển hàng hoá đã được phép nhập khẩu về địa điểm kiểm tra hàng hoá ngoài khu vực cửa khẩu hay hàng hoá được phép xuất khẩu đã làm xong thủ tục hải quan từ địa điểm kiểm tra ngoài khu vực cửa khẩu đến cửa khẩu để xuất đảm bảo thực hiện theo cách container, xe, thùng, kiện hàng có niêm phong Hải quan hay có nhân viên Hải quan áp tải.
Hà Nội có lượng hàng xuất nhập khẩu lớn nhưng không qua cảng biển. Lượng hàng hoá xuất nhập khẩu trên địa bàn Hà Nội 80% qua cảng Hải Phòng, 20 % qua cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài và cảng ICD Gia Thuỵ. Hải quan sau khi tiếp nhận, áp tải vận chuyển lô hàng về đại điểm đã được phép kiểm tra hàng hoá, thì tổ chức việc giám sát, kiểm hoá, thu thuế kết thúc thủ tục, giải phóng theo đúng quy định và quy trình nghiệp vụ Hải quan như những lô hàng nhập khẩu khác.
Trước đây, các doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn Hà Nội thường làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hoá tại cảng Hải Phòng. Theo quy định số 514/TCHQ - GSQL ra ngày 29/02/1996 TCHQ cho phép công ty phát triển Hàng Hải thuộc Tổng công ty Hàng Hải Việt Nam đưa địa điểm thông quan nội địa với 9920 m2 kho bãi tại Gia Thuỵ -Gia Lâm - Hà Nội vào hoạt động. Theo quyết định này, công ty phát triển Hàng Hải được phép trực tiếp đưa hàng hoá nhập khẩu chứa trong Container từ tàu tại cảng Hải Phòng về địa điểm ICD để làm thủ tục Hải Quan và trả cho chủ hàng, đồng thời được phép nhận hàng xuất khẩu để làm thủ tục Hải Quan tại ICD xếp vào Container và vận chuyển tới cảng Hải Phòng để xuất khẩu. Như vậy, các doanh nghiệp xuất khẩu ở Hà Nội đã có thể làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hoá ngay tại Hà Nội thông qua cảng thông quan nội địa ICD Gia Thuỵ. Việc ra đời ICD Gia Thuỵ không chỉ giúp các doanh nghiệp rút ngắn thời gian và chi phí cho mỗi lô hàng mà còn giúp doanh nghiệp đưa những lô hàng cồng kềnh, hay có độ chính xác cao đến thẳng chân công trình, tránh sự thiệt hại do bốc xếp nhiều lần.
Hải Quan Hà Nội tiến hành quản lý địa điểm thông quan nội địa ICD Gia Thuỵ theo đúng quy chế Hải Quan đối với hàng hoá xuất nhập khẩu qua địa điểm thông quan nội địa ban hành theo quyết định 27/TCHQ - GSQL ngày 08/04/1996. cùng với các cơ quan khác, HQHN đã làm các thủ tục cần thiết để đưa hàng vào nội địa sử dụng, tạm lưu kho xuất thẳng. Tất cả phương tiện vận tải vận chuyển hàng hoá xuất nhập khẩu, hàng hoá được phép xuất nhập khẩu đều chịu sự giám sát của Hải quan khi ra, vào hay lưu tại ICD Gia Thuỵ.
Theo thống kê của cục HQTP HN năm 1997, trị giá hàng xuất nhập khẩu qua ICD Gia Thuỵ đạt 41,5 triệu USD; năm 1998 đạt 57,3 triệu USD tăng 38% so với năm 1997 và đặc biệt năm 1999 đạt 170,7 triệu USD. Tăng 197,9% so với năm 1998, song vẫn ở mức thấp, do các doanh nghiệp được phép yêu cầu Hải quan kiểm tra hàng hoá tại kho riêng của mình hay xuất trực tiếp qua cảng Hải Phòng.
Để tăng cường kiểm tra, giám sát quản lý Hải quan đối với hàng hoá xuất nhập khẩu, TCHQ đã có công văn số 2096/TCHQ - GSQL ngày 21/08/1998 quy định bắt đầu từ ngày 01/01/1999, hàng hoá có thuế xuất nhập khẩu phải làm thủ tục tại cửa khẩu và một số địa điểm thông quan đã được chính phủ cho phép và TCHQ đã có quyết định thành lập. Địa điểm thông quan bên ngoài cửa khẩu theo công văn này là địa điểm để làm thủ tục Hải quan đối với hàng hoá xuất nhập khẩu kinh doanh (có thuế XNK) theo hợp đồng thương mại, được thành lập nhằm tránh ùn tắc tại cửa khẩu. Hàng hoá xuất nhập khẩu kinh doanh có thuế chủ yếu làm thủ tục Hải quan ở cửa khẩu xuất cuối cùng và cửa khẩu nhập đầu tiên.
Công văn này cũng quy định đối với hàng hoá xuất nhập khẩu thuộc loại không có thuế, hàng hoá thiết bị đồng bộ nhập khẩu để phục vụ công trình trọng điểm; nguyên phụ liệu nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu và sản xuất hàng tiêu thụ trong nước; bán gia công, hàng đầu tư liên doanh thuộc nguồn vốn ...