Hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp có quy mô lớn tại Việt Nam

theo tình hình,đặc điểm sản xuất kinh doanh của từng doanh nghiệp để lựa chọn phương pháp,quản lý vật liệu sao cho phù hợp .Song nhìn chung với phương pháp nào thì vẫn phải đảm bảo yêu cầu đặt ra là vật liệu cần được quản lý tốt ở các khâu thu mua ,bảo quản dự trữ và sử dụng hợp lý có hiệu quả
II-Phân loại nguyên vật liệu
Nguyên vật liệu sử dụng trong các doanh nghiệp có nhiều loại ,và có vai trò cộng dụng khác nhau trong quá trình sản xuất kinh doanh.Trong điều kiện đó,đòi hỏi các doanh nghiệp phải phân loại nguyên vật liệu thì mới tổ chức tốt việc quản lý và hạch toán nguyên vật liệu .
Trong quá trình sản xuất kinh doanh,doanh nghiệp phải sử dụng rất nhiều loại vật liệu có hình dáng ,kích cỡ khác nhaucó tính chất cơ lý,hoá cũng khác nhau.Chính vì vậy ,một loại vật liệu cũng có vai trò ,công cụ khác nhau.Theo những tiêu thức khác nhau nguyên vật liệu được chia thành những loại khác nhau:
2.1.Theo vị trí tác dụng của nguyên vật liệu đối với quy trình sản xuất công nghệ sản xuất sản phẩm :
-Nguyên vật liệu chính là những nguyên vật liệu khi tham gia vào quá trình sản xuất nó cấu tạo nên thực thể chính sản phẩm
-Vật liệu là những thứ vật liệu khi tham gia vào quá trình sản xuất nó kết hợp với nguyên vật liệu chính làm thay đổi màu sắc hình dáng bên ngoài của sản phẩm làm tăng thêm chất lượng sản phẩm kích thích thị hiếu của người tiêu dùng hay làm cho quá trình sản xuất được tiến hành một cách thuận lợi
“Phân loại vật liệu là việc sắp xếp các thứ vật liệu cùng loại với nhau theo một đặc trưng nhất đinh nào đó thành từng nhóm để thuận lợi cho việc quản lý và hạch toán”.
-Nhiên liệu là những thứ vật liệu khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh nó tạo ra nhiệt lượng phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh như than củi xăng dầu….
-Phụ tùng thay thế là những bộ phận chi tiết máy móc thiết bị doanh nghiệp mua vào nhằm mục đích để thay thế khi sửa chữa tài sản cố định
-Vật liệu xây dựng và thiết bị cần lắp là những vật liệu thiết bị doanh nghiệp mua vào nhằm mục đích đầu tư xây dựng cơ bản
-Phế liệu là những vật liệu không còn tác dụng đối với quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm của doanh nghiệp thu hồi được do sản phẩm hỏng,do ngừng sản xuất do thanh lý TSCĐ,cộng cụ công cụ hay các nguyên nhân khác
2.2.Theo nguồn nhập nguyên liệu có thể chia thành
-Nguyên vật liệu mua vào
-Nguyên vật liệu tự sản xuất gia công
-Nguyên vật liệu được cấp
-Nguyên vật liệu nhận vốn góp liên doanh
-Nguyên vật liệu được biếu tặng,viện trợ không hoàn lại
3-Đánh giá nguyên vật liệu
Trong quá trình sản xuất,việc đánh giá nguyên vật liệu theo giá thực tế rất quan trọng.Nó giúp cho việc phân bổ chính xác chi phí thực tế về vật liệu tiêu hao trong quá trình sản xuất kinh doanh.Theo chế độ kế toán hiện hành nguyên vật liệu phải được đánh giá theo giá thực tế,giá thực tế của nguyên vật liệu được xác định tuỳ theo nguồn nhập và mục đích sử dụng:
-Nguyên vật liệu mua vào sử dụng phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế
Giá thực tế của nguyên vật liệu =giá mua chưa có thuế GTGT+chi phí khâu mua chưa có thuế GTGT
-Nguyên vật liệu mua vào sử dụng phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT hay chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp
Giá thực tế của nguyên vật liệu =giá mua theo giá bán thanh toán với người bán +chi phí khâu mua theo giá thanh toán
-Nguyên vật liệu tự sản xuất gia công
Giá thực tế của nguyên vật liệu =giá thành thực tế của nguyên vật liệu sản xuất gia công
-Nguyên vật liệu được cấp
giá thực tế của nguyên vật liệu =giá mua ghi trên hoá đơn của bên cấp
-Nguyên vật liệu nhận vốn góp liên doanh
Giá thực tế của nguyên vật liệu =kết quả đánh giá của HĐQT và sự thoả thuận giữa các bên liên doanh
-Nguyên vật liệu được biếu trợ viện tặng
Giá thực tế của nguyên vật liệu =giá mua ghi trên thị trường của nguyên vật liệu cùng loại
4-Phương pháp kế toán nguyên vật liệu tại doanh nghiệp có quy mô lớnhương pháp kê khai thường xuyên.
Nguyên vật liệu là tài sản lưu động của doanh nghiệp và được nhập, xuất kho thường xuyên.Tuy nhiên tuỳ theo đặc điểm nguyên vật liệu của từng doanh nghiệp mà các doanh nghiệp có những cách kiểm kê khác nhau.Có doanh nghiệp thực hiện kiểm kê theo từng nghiệp vụ nhập,xuất kho nhưng cũng có những doanh nghiệp chỉ kiểm kê một lần vào thời điểm cuối kỳ bằng cách cân,đo,đong,đếm ,ước lượng nguyên vật liệu tồn cuối kỳ.Tương ứng với hai cách kiểm kê trên,trong kế toán hàng tồn kho nói chung và kế toán nguyên vật liệu nói riêng có hai phương pháp hạch toán là kê khai thường xuyên và kiểm kê định kỳ.Song trong hai phương pháp trên thì phương pháp kê khai thường xuyên là thích hợp với các doanh nghiệp quy mô lớn,sản xuất kinh doanh những mặt hàng giá trị cao,sử dụng nguyên vật liệu đắt tiền.Việc theo dõi tình hình nhập xuất hàng ngày thuận lợi.Theo phương pháp nàythì tình hình nhập xuất nguyên vật liệu được ghi chép hàng ngày cho từng lần phát sinh.
4.1)Khái niệm và đặc điểm và tài khoản sử dụng của phương pháp kê khai thường xuyên
Phương pháp kê khai thường xuyên là phương pháp ghi chép,phản ánh thường xuyên,liên tục tình hình nhập,xuất kho các loại vật tư trên các tài khoản ,sổ kế toán.
Trong trường hợp áp dụng phương pháp kê khai thường xuyên thì các tài khoản hàng tồn kho nói chung và tài khoản nguyên vật liệu nói riêng được dùng để phản ánh số liệu hiện có,tình hình biến động tăng,giảm của vật tư,hàng hoá.Vì vậy giá trị vật tư hàng hoá trên sổ kế toán có thể xác định ở bất kỳ thời điểm nào trong kỳ hạch toán.
Cuối kỳ hạch toán căn cứ vào số liệu kiểm kê thực tế vật tư,hàng hoá tồn kho so sánh đối chiếu với số liệu tồn kho trên sổ kế toán để xác định số lượng vật tư thừa thiếu và truy tìm nguyên nhân để có biện pháp xử lý kịp thời.
Ưu điểm của phương pháp này là ghi chép phản ánh kịp thời tình hình biến động của nguyên vật liệu,số liệu tài liệu kế toán cung cấp đảm bảo chính xác,quản lý chặt chẽ tình hình nhập xuất tồn kho của nguyên vật liệu
Nhược điểm là khối lượng ghi chép nhiều đòi hỏi kho bảo quản được sắp xếp bố trí thuận lợi cho việc nhập xuất và phương pháp này có thể làm giảm năng suất lao động kế toán
-Theo phương pháp kê khai thường xuyên tình hình nhập xuất được phản ánh trên tài khoản 152_ “Nguyên liệu,vật liệu”.Tài khoản này dùng để ghi chép số hiện có và tình hình tăng giảm nguyên vật liệu theo giá thực tế .
Tài khoản 152 có thể mở thành các tài khoản cấp hai để kế toán chi tiết theo từng loại,nhóm thứ vật liệu tuỳ từng trường hợp vào các yêu cầu quản lý của doanh nghiệp,thông thường các doanh nghiệp chi tiết các tài khoản này theo vai trò và công dụng của nguyên vật liệu như:
Tài khoản 1521_ “Nguyên vật liệu chính”
Tài khoản 1522_ “Vật liệu”
Tài khoản 1523_“Nhiên liệu”
vv….
4.2-Kết cấu của tài khoản 152
-Bên nợ :trị giá nguyên vật liệu tăng(do nhập kho)
+...