Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và giải pháp phát triển thị trường hàng hóa

ở giao dịch. Và dự Sở giao dịch là nơi rất tập trung, nú cũng chỉ giữ nhiệm vụ là một khõu trong TTCK.
-Cú một thị trường trao tay hay cũn gọi là thỡ trường thương lượng, hay thị trường giao dịch khụng qua quầy (over the counter market) theo kiểu mua bỏn thẳng cho bất kỳ ai chấp nhận giỏ mà người bỏn đặt ra, nú cú tớnh cạnh tranh cao. Cỏc thị trường OTC, SGDCK là cỏc dạng của TTTC.
TTTC là nơi cỏc nhà đầu tư mua bỏn cỏc CK đó được phỏt hành với hy vọng kiếm lời từ việc nắm giữ CK. TTTC là thị trường cạnh tranh tự do, cỏc nhà đầu tư và cỏc cụng ty mụi giới, kinh doanh CK được tự do tham gia vào thị trường. Giao dịch trờn TTTC phản ỏnh nguyờn tắc cạnh tranh tự do, giỏ CK trờn TTTC do quan hệ cung cầu quyết định. Cỏc nhà đầu tư cú thể mua và bỏn CK nhiều lần trờn TTTC.
TTTC là thị trường hoạt động liờn tục, là nơi cỏc đầu tư kinh doanh CK mua đi bỏn lại cỏc loại CK đó được phỏt hành hay cũn gọi là “CK cũ”, lỳc này CK trở thành mặt hàng kinh doanh, một sản phẩm đặc biệt. TTTC là hoạt động mua bỏn cỏc CP, TP… đến tay thứ hai mà khụng làm tăng thờm quy mụ đầu tư vốn, khụng thu hỳt thờm được cỏc nguồn tài chớnh mới nhưng làm cho hàng húa của thị trường được liờn tục lưu hành từ tay cỏ nhõn này qua chủ thể khỏc mỗi giờ mỗi phỳt trong ngày.
* Sự khỏc nhau cơ bản của TTSC và TTTC: Ở trờn TTSC nhằm thu hỳt vốn đầu tư của cỏc đơn vị phỏt hành, cũn việc gịao dịch ở TTTC khụng gúp phần làm tăng thờm một đồng vốn huy động nào, mà chỉ mua bỏn CK đó phỏt hành ở TTSC mà thụi.
Tuy cú sự khỏc nhau như vậy nhưng giữa hai thị trường này cú mối quan hệ rất mật thiết với nhau. Quan hệ này là quan hệ nội tại, trong đú TTSC là cơ sở, là tiền đề; TTTC là động lực. TTSC và TTTC được vớ như hai bỏnh xe của một chiếc xe hai bỏnh, trong đú TTSC là bỏnh sau, TTTC là bỏnh trước. Nếu khụng cú TTSC thỡ chẳng cú CK để lưu thụng trờn TTTC, và ngược lại nếu khụng cú TTTC thỡ TTSC khú hoạt động trụi chảy. Phõn biệt TTTC và TTSC chỉ cú ý nghĩa về mặt lý thuyết nhưng việc phõn định hai cấp của TTCK cú ý nghĩa hết sức quan trọng trong quỏ trỡnh tiếp cận thị trường.
THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
THỊ TRƯỜNG THỨ CẤP
THỊ TRƯỜNG SƠ CẤP
CHỨNG KHOÁN
VỐN
DOANH NGHIỆP hay CHÍNH PHỦ
NHÀ ĐẦU TƯ
NHÀ ĐẦU TƯ
VỐN
CHỨNG KHOÁN
Cơ cầu thị trường CK
4.2. Căn cứ vào phương diện phỏp lý: phõn TTCK thành 3 loại
4.2.1. TTCK chớnh thức (hay là TTCK tập trung - The Stock Exchange cũn gọi là SGDCK).
Đõy là TTCK tập trung, hoạt động đỳng theo cỏc quy định của phỏp luõt, là nơi giao dịch mua bỏn cỏc loại CK đó được đăng ký (listed or registered) hay được biệt lệ. Vỡ lẽ đú nú cũn được gọi là thị trường niờm yết tập trung.
CK đó được đăng ký là loại CK được cơ quan cú thẩm quyền cho phộp đảm bảo, phõn phối và mua bỏn qua trung gian, cỏc mụi giới và cụng ty mụi giới. Cỏc CK sau khi phỏt hành đại chỳng, nếu hội tụ đủ yờu cầu chọn lọc, thỡ cú thể đăng ký niờm yết trờn sàn giao dịch. Sở giao dịch muốn CK niờm yết phải là loại đủ chất lượng và lượng cổ phần phải lớn, cổ đụng nhiều thỡ mới cú mua bỏn liờn tục, sụi nổi và đảm bảo uy tớn thị trường.
CK biệt lệ là loại CK được miễn giấy phộp của cơ quan cú thẩm quyền, do chớnh phủ trong cỏc cơ quan cụng quyền phỏt hành và đảm bảo.
TTCK chớnh thức là một tổ chức cú thực thể, là thị trường minh bạch và được tổ chức cao, cú địa điểm nhất đinh, với những trang thiết bị cần thiết, ở đú cỏc CK được giao dịch theo những quy chế nghiờm ngặt và nguyờn tắc nhất định.
TTCK chớnh thức hoạt động cú thời biểu mua bỏn rừ rệt, giỏ cả được xỏc định trờn cơ sở đấu giỏ cụng khai cú sự kiểm soỏt của Hội đồng CK quốc gia. Việc mua bỏn CK được thực hiện tại sàn giao dịch thể hiện bằng cỏc SGDCK. Chớnh vỡ vậy, TTCK tập trung (hay TTCK cú tổ chức – organized market) cũn được gọi là SGDCK (the stock exchange). Tại Sở giao dịch, quỏ trỡnh mua bỏn CK diễn ra chỉ thụng qua bằng động tỏc đấu giỏ, cũn lại chuyện mua bỏn thực sự sẽ được giải quyết ở cụng ty mụi giới và kinh doanh CK, cú thể cú sự tham gia của một số định chế khỏc. Nú đúng vai trũ là nơi tập trung thụng tin và duy trỡ sự rừ ràng đỏng tin cậy để kẻ mua người bỏn tiện tham khảo, tạo điều kiện cho những nhà đầu tư chẳng hề biết nhau vẫn cú thể an tõm làm ăn với nhau. Nú là một định chế đầu mối (đầu mối chứ khụng phải trung gian hay chợ), là nơi tạo ra niềm tin, sự cụng bằng, trung thực và trật tự cho những nhà đầu tư CK. Những nhà đầu tư CK đều phải tốn tiền để mua những thứ đú từ Sở giao dịch. SGDCK chỉ là nơi gặp gỡ của cỏc nhà mụi giới CK để thương lượng, đấu giỏ mua bỏn CK và là cơ quan phục vụ cho hoạt động giao dịch mua bỏn CK. SGDCK chỉ giữ nhiệm vụ là một khõu trong TTCK.
4.2.2. TTCK bỏn chớnh thức hay TTCK bỏn tập trung (thị trường OTC).
Đõy là thị trường khụng cú địa điểm tập trung những người mụi giới, những người kinh doanh CK như ở SGDCK, khụng cú khu vực giao dịch cụ thể, hoạt động giao dịch diễn ra ở mọi lỳc, mọi nơi, vào thời điểm và tại chỗ mà những người cú nhu cầu mua bỏn CK gặp gỡ nhau.
Đõy là một loại thị trường bậc cao, được tự động húa cao độ, hàng năm hóng mụi giới trong cả nước giao dịch mua bỏn CK với nhau thụng qua hệ thống điện thoại và hệ thống vi tớnh nối mạng. Nú khụng phải là thị trường hiện hữu, vỡ vậy cũn được gọi là thị trường giao dịch khụng qua quầy – thị trường OTC (over the counter market). Thụng thường, đối với cỏc nước nước phỏt triển và cỏc nước cú TTCK phỏt triển, mới cú điều kiện hỡnh thành loại thị trường bậc cao này, vỡ chỉ cú nhà đầu tư ngoài quỹ đầu tư, quỹ hữu bổng, cỏc cụng ty lớn mới cú khả năng cú hệ thống thụng tin liờn lạc hiện đại, cũn tham gia nối mạng mỏy lớn thỡ rất khú khăn, cũn cỏc nhà đầu tư nhỏ khú cú thể trang bị cho mỡnh những phương tiện mỏy múc thiết bị hiện đai, vỡ võy thị trường OTC chưa thớch hợp với cỏc nước đang phỏt triển.
Những nột đặc trưng của thị trường OTC:
-Thị trường OTC khụng cú trung tõm giao dịch, mà giao dịch mua bỏn CK thụng qua mạng lưới điện tớn, điện thoại. Một điều quan trọng là cỏc nhà đầu tư trờn thị trường OTC khụng trực tiếp gặp nhau để thỏa thuận mua bỏn CK như trong phũng giao dịch của SGDCK, thay vào đú họ thuờ cỏc cụng ty mụi giới giao dịch hộ thụng qua hệ thống viễn thụng.
-Nếu ở SGDCK chỉ cú một người tạo ra thị trường cho mỗi loại CK (chuyờn gia - specialist), thỡ trờn OTC cú thể cú nhiều người tạo ra thị trường cho một loại CK.
-Cú nhiều loại CK giao dịch trờn OTC, bao gồm (nhưng khụng giới hạn): CP và TP cụng ty; TP chớnh quyền địa phương; CK Chớnh phủ Mỹ; và CK cơ quan Chớnh phủ Mỹ.
Thành viờn của thị trường OTC là cỏc cụng ty CK khụng phải là thành viờn của một TTCK tập trung. Thành viờn OTC tự mua bỏn CK cho chớnh mỡnh, bằng nguồn vốn của mỡnh. Tuy nhiờn, họ vẫn thực hiện cỏc giao dịch với tư cỏch là người mụi giới ăn hoa hồng như những giao dịch khỏc.
Thị trường OTC thực hiờn trũ của TTTC, tức là thực hiện ...