Chất lượng giáo dục Đại học hiện tại ở Việt Nam - Thực trạng và những biện pháp nhằm nâng cao chất l

ọc ở bậc Đại học quỏ cồng kềnh.Cú quỏ nhiều mụn học( hơn 200 đơn vị học trỡnh). Trong khi đú, thụng thường cỏc trường Đại học trờn thế giới chỉ yờu cầu sinh viờn tiếp thu khoảng 120 tớn chỉ mà thụi.Cú quỏ nhiều mụn học bắt buộc và ớt mụn tự chọn. Nội dung của cỏc mụn học và chương trỡnh đào tạo chưa được cập nhật. Chưa sỏt nhập với thực tế. Nhiều mụn thậm chớ cũn khụng liờn quan tới ngành học. Chương trỡnh đào tạo lại mang tớnh duy nhất làm cho sinh viờn khụng thể chuyển sang ngành khỏc sau khi đó đăng ký học một chương trỡnh đào tạo. Tức là thiếu đi sự linh hoạt trong việc chuyển đổi giữa cỏc ngành đào tạo. Cỏc mụn học và chương trỡnh đào tạo khụng xõy dựng dựa trờn những kết quả học tập mong đợi của sinh viờn.Sự bất cập về chương trỡnh đó khiến những sinh viờn Việt Nam khi ra trường vừa ‘bội thực’ về kiến thức nhưng ‘thiếu vẫn hoàn thiếu’ cỏc kỹ năng thụng thường về nghề nghiệp đú là cỏc kỹ năng như: Kỹ năng giao tiếp, thuyết trỡnh, làm việc nhúm, giải quyết vấn đề, giao tiếp và viết bằng tiếng Anh, quản lý dự ỏn, tư duy phờ phỏn
Trong những nghiờn cứu thực tế những năm gần đõy, của nhiều nhà nghiờn cứu và trong thực tế sử dụng sinh viờn tốt nghiệp cỏc trường Đại hoc, cao đẳng mới tốt nghiệp ra trường cho thấy những bức xỳc về vấn đề chất lượng đào tạo. Hàng năm chỳng ta cho ra trường với số lượng khụng nhỏ sinh viờn tốt nghiệp đại học, cao đẳng. Tuy nhiờn số sinh viờn được bố trớ cụng ăn việc làm đỳng chuyờn ngành đào tạo lại khụng nhiều. Rất nhiều người làm việc khụng dựng đến bằng cấp được đào tạo. Mặc dự cú rất nhiều hội chợ việc làm cho sinh viờn, thanh niờn dược tổ chức nhưng người lao động vẫn khụng tỡm kiếm được việc làm vỡ khụng đỏp ứng được yờu cầu chất lượng cụng việc của những nhà sử dụng.
Đú là hậu quả của chương trỡnh đào tạo của chỳng ta, kể cả chương trỡnh khung do Bộ giỏo dục và Đào tạo ban hành.
Đội ngũ cỏn bộ quản lý giỏo dục và đội ngũ giảng viờn
Đõy là vấn đề nhức nhối và đỏng quan tõm.Đội ngũ giảng viờn thiếu cả về số lượng lẫn chất lượng. Giảng viờn chưa cập nhật kiến thức chuyờn ngành liờn quan đến chương trỡnh đào tạo, nội dung mụn học, phương phỏp giảng dạy và nghiờn cứu . Giảng viờn dạy quỏ nhiều nhưng lương thấp phải làm thờm thiếu thời gian để nõng cao phương phỏp giảng dạy cập nhật nụi dung mụn học, và thiếu cả thời gian tiếp xỳc sinh viờn nghiờn cứu. Cơ chế thưởng chủ yếu dựa trờn thời lượng bài giảng dạy và thõm niờn cụng tỏc, chưa thực sự khuyến khớch giảng viờn thực hiờn nghiờn cứu. Thực tế theo cỏc chuyờn gia thỡ giảng viờn Việt Nam phải thực hiện giảng dạy quỏ nhiều thời gian, khoảng trờn 20 giờ một tuần nhưng lương thấp. Thờm vào đú, khụng cú khen thưởng để khuyến khớch họ cải tiến phương phỏp giảng dạy. Rất ớt giảng viờn gặp gỡ sinh viờn ngoài phạm vi lớp học. Ngoài ra phần việc tuyển giảng viờn từ những sinh viờn tốt nghiệp của chớnh trường mỡnh( rất phổ biến ở nhiều trường Đại học của Việt Nam hiện nay) lại đang cản trở mụi trường nghiờn cứu năng động.
Như vậy, đội ngũ cỏn bộ quản lý giỏo dục và đội ngũ giảng viờn khụng đỏp ứng được cụng cuộc đổi mới. Ai cũng biết nhõn tố con người quyết định tất cả, nhưng nhõn tố con ngưũi trong trường đại học chưa được xem xột đỳng mức từ những năm cuối của thập kỉ 80 của thế kỉ trước trở về đõy. Thời gian gần đõy trong cỏc trường Đại học (kể cả cỏc trường cú bề dày truyền thống ) hiện tượng hẫng hụt và thiếu cỏc giảng viờn là điều dễ thấy, nhất là đội ngũ giảng viờn cú chất lượng cao thiếu nghiờm trọng. Lý do chớnh là thiếu quan tõm đầu tư . Trước những năm 80 của thế kỉ trước việc chọn người gửi đi đào tạo tại cỏc nước Xó hội chủ nghĩa rất được coi trọng kết quả là chỳng ta cú đội ngũ giảng viờn làm lũng cốt cho việc đào tạo đại học và sau đại học cho đến ngày nay. Tuy nhiờn từ khi bước vào thời kỡ đổi mới đặc biệt từ năm 1991 ( lỳc Liờn Xụ va Đụng Âu sụp đổ) quan hệ giao lưu Quốc tế thay đổi lớn đội ngũ nhõn viờn, giảng viờn đào tạo trước đõy tỏ ra bất cập, vỡ phần lớn khụng cú điều kiện tiếp xỳc cỏc mụi trường đại học Âu -Mỹ. Đội ngũ này khụng được trang bị lại ngoại ngữ một cỏch nghiờm tỳc, khụng được trang bị them kiến thức và khụng cú mối quan hệ hợp tỏc trong nghiờn cứu khoa học. Rừ ràng giỏo viờn ớt cú điều kiện tiếp xỳc với trỡnh độ phương Tõy. Do vậy học tro do họ đào tạo ra vỡ thế khụng theo kịp trỡnh độ của thời đại. Đội ngũ giảng viờn hiện nay phần lớn được đào tạo trong nước nhược điểm lớn của họ là khụng thụng thạo ngoại ngữ ớt vụn liếng văn hoỏ của cỏc nước Phương Tõy và ớt cú mối quan hệ với cỏc trường Đại học cỏc viện nghiờn cứu Âu -Mỹ. Nếu đội ngũ này khụng được nõng cấp thỡ sự hẫng hụt và thiếu giảng viờn cú chất lượng là điều khú trỏnh khỏi.
Giảng dạy và học tập ở bậc Đại học
Phương phỏp giảng dạy kộm hiệu quả: diễn thuyết, thuyết trỡnh, ghi nhớ một cỏch mỏy múc, giao ớt bài tập về nhà, ớt cú sự tương tỏc giữa sinh viờn và giảng viờn. Sinh viờn học quỏ nhiều trờn lớp mỗi ngày và quỏ nhiều mụn trong một học kỳ, khụng cú thời gian để lĩnh hội tài liệu, và học tập tự nghiờn cứu Thiếu chỳ trọng đến phỏt triển cỏc kỹ năng thụng thường và nghề nghiệp. Thiếu trang thiết bị học tập. Về vấn đề này chỳng ta sẽ tỡm hiểu ở một số cỏc khớa cạnh sau:
Thứ nhất: Phương phỏp giảng dạy lạc hậu
Quỏ lõu trong tuyệt đại đa số cỏc trường Đại học của chỳng ta vẫn sử dụng phương phỏp giảng dạy theo phương phỏp truyền thống là thuyết trỡnh, đõy là kiểu truyền đạt thụ một chiều. Việc dạy học hiện nay vẫn là viết lờn bảng, dựng phấn trắng. Sinh viờn chỉ biết nghe tiếp thu, ghi chộp, thiếu suy nghĩ, thiếu động nóo, sỏng tạo.Đến cỏc kỳ thi( kể cả hết mụn học, hết học phần hay cuối khoỏ) là học thuộc lũng. Thậm chớ nhiều năm qua, đó cú cõu ca trong dõn gian về phương phỏp giảng dạy khụng hợp thời này “ thầy đọc, trũ ghi, đi thi mở sỏch”. Phương phỏp giảng dạy này thực sự ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo. Giảng viờn lười nghiờn cứu mà chỉ cần đọc cỏc giỏo trỡnh và lờn diễn thuyết, sinh viờn thụ động và chỉ biết nghe lời thầy. Điều này xem ra khụng khỏc gỡ phổ thụng cấp 4 chứ khụng hẳn là sinh viờn Đại học.
Thứ hai: Việc học tập của sinh viờn
Việc học của sinh viờn quỏ nhấn mạnh vào ghi nhớ kiến thức theo kiểu học thuộc lũng mà khụng nhấn mạnh đến học khỏi niệm hay học ở cấp độ cao( như phõn tớch và tổng hợp). Sinh viờn học thụ động như ghi chộp và nhớ lại những thụng tin đó học thuộc khi làm bài thi. Trỡnh độ của sinh viờn khi nghe giảng cũn quỏ thấpđể tiếp thu bài giảng. Điều này ngược với cỏc trường Đại học ở những nước phỏt triển nơi mà cỏc chuyờn đề nghiờn cứu, cỏc hội thảo chuyờn ngành và cỏc bài giảng trỡnh bày bởi nh...