Bàn về chế độ Hạch toán đầu tư vào công ty liên kết

toán có nhiệm vụ cung cấp các thông tin trên các báo cáo về hiệu quả hoạt động đầu tư, hiệu quả hoạt động của các công ty liên kết,giúp ban gián đốc đánh giá đúng thực trạng kinh doanh và tăng trưởng của hoạt động đầu tư và giúp đánh giá các quyết định kinh doanh đã thực hiện, từ đó đưa ra những quyết định và phương hướng đầu tư trong tương lai
Để hướng dẫn cho việc hạch toán của Kế toán, Bộ Tài Chính đã đưa ra Chuẩn mực số 07 và Chế độ kế toán theo Quyết định số 15 ngày 20 tháng 3 năm 2006 về Đầu tư vào công ty liên kết, tuân thủ theo chuẩn mực kế toán quốc tế. Tuy nhiên, do Đầu tư vào công ty liên kết vẫn còn khá nhiều mới mẻ đối với Việt Nam nên trong quá trình áp dụng Chuẩn mực và Chế độ kế toán, vẫn có một số những khó khăn nhất định. Các quy định của chế độ kế toán hiện hành còn khó áp dụng đối với một số loại hình công ty.
Qua nghiên cứu, em xin chọn đề tài “Bàn về chế độ Hạch toán đầu tư vào công ty liên kết” để làm rõ Chế độ kế toán về đầu tư vào công ty liên kết và tìm hiểu những khó khăn khi áp dụng chế độ của doanh nghiệp.
Nội dung đề tài gồm 2 phần:
PHẦN I: Lý luận chung về các khoản đầu tư và kế toán đầu tư vào công ty liên kết
PHẦN II: Những ý kiến, kiến nghị về chế độ kế toán hiện hành
Do nhận thức có hạn, dù đã rất cố gắng, nhưng đề tài vẫn không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong có được sự đóng góp chỉnh sửa của cố giáo, thạc sỹ Nguyễn Thanh Hiếu để hoàn thiện đề tài này.
Em xin chân thành cảm ơn!
NỘI DUNG
PHẦN I. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN CÁC KHOẢN ĐẦU TƯ VÀ ĐẦU TƯ VÀO CÔNG TY LIÊN KẾT
1.1 Khái quát về đầu tư vào công ty liên kết
Đầu tư góp vốn là hoạt động đầu tư tài chính của doanh nghiệp vào một doanh nghiệp khác cùng sở hữu hay khác sở hữu để cùng chia sẻ quyền lợi hay rủi ro trong kinh doanh. Quan hệ nảy sinh trong đầu tư liên kết được đảm bảo trên cơ sở cam kết hợp đồng và trách nhiệm pháp lý khi thực hiện hợp đồng góp vốn. Doanh nghiệp tham gia góp vốn cũng được coi như chủ sở hữu của doanh nghiệp tổ chức hoạt động đầu tư.
Các khoản đầu tư góp vốn được phân loại theo tỷ lệ quyền biểu quyết. Tỷ lệ quyền biểu quyết bằng tỷ lệ góp vốn (đầu tư trực tiếp hay đầu tư gián tiếp). Tỷ lệ quyền biểu quyết khác với tỷ lệ góp vốn được xác định căn cứ vào bản thỏa thuận giữa nhà đầu tư và công ty liên kết. Theo tiêu thức này, đầu tư góp vốn gồm: Đầu tư dài hạn khác nếu tỷ lệ quyền biểu quyết dưới 20%, Đầu tư vào công ty liên kết nếu tỷ lệ quyền biểu quyết từ 20% đến dưới 50%, Đầu tư vào công ty con nếu tỷ lệ quyền biểu quyết trên 50%, Đầu tư vào cơ sở kinh doanh đồng kiểm soát nếu tỷ lệ quyền biểu quyết là ngang nhau
Khoản đầu tư được xác định là đầu tư vào công ty liên kết khi nhà đầu tư nắm giữ trực tiếp 20% - 50% vốn chủ sở hữu (từ 20% đến dưới 50% quyền biểu quyết) của bên nhận đầu tư mà không có thỏa thuận khác.
Trường hợp tỷ lệ quyền biểu quyết của nhà đầu tư trong công ty liên kết đúng bằng tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư trong công ty liên kết:
Tổng số vốn góp của nhà đầu tư trong công ty liên kết
Tỷ lệ quyền biểu quyết của nhà đầu tư trực tiếp
=
Tổng số vốn chủ sở hữu trong công ty liên kết
=
Trường hợp tỷ lệ quyền biểu quyết khác với tỷ lệ vốn góp do có thỏa thuận khác giữa nhà đầu tư và công ty liên kết, quyền biểu quyết của nhà đầu tư được xác định căn cứ vào biên bản thỏa thuận giữa nhà đầu tư và công ty liên kết
Có 2 phương pháp xác định giá trị khoản đầu tư vào công ty liên kết:
Phương pháp giá gốc
Nhà đầu tư ghi nhận ban đầu khoản đầu tư vào công ty liên kết theo giá gốc.
Sau ngày đầu tư, nhà đầu tư được ghi nhận cổ tức, lợi nhuận được chia từ lợi nhuận sau thuế của công ty liên kết vào doanh thu hoạt động tài chính theo nguyên tắc dồn tích (không bao gồm khoản cổ tức, lợi nhuận của kỳ kế toán trước khi khoản đầu tư được mua).
Các khoản khác từ công ty liên kết mà nhà đầu tư nhận được ngoài cổ tức và lợi nhuận được chia được coi là phần thu hồi của các khoản đầu tư và được ghi giảm giá gốc khoản đầu tư. Ví dụ khoản cổ tức, lợi nhuận của kỳ kế toán trước khi khoản đầu tư được mua mà nhà đầu tư nhận được phải ghi giảm giá gốc khoản đầu tư.
Phương pháp giá gốc được áp dụng trong kế toán khoản đầu tư vào công ty liên kết khi lập và trình bày báo cáo tài chính riêng của nhà đầu tư.
Phương pháp vốn chủ sở hữu:
Khoản đầu tư vào công ty liên kết được ghi nhận ban đầu theo giá gốc. Sau đó, vào cuối mỗi kỳ kế toán, khi lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất, giá trị ghi sổ của khoản đầu tư được điều chỉnh tăng hay giảm tương ứng với phần sở hữu của nhà đầu tư trong lãi hay lỗ của công ty liên kết sau ngày đầu tư.
Cổ tức, lợi nhuận được chia từ công ty liên kết được ghi giảm giá trị ghi sổ của khoản đầu tư vào công ty liên kết trên báo cáo tài chính hợp nhất.
Giá trị ghi sổ của khoản đầu tư vào công ty liên kết cũng phải được điều chỉnh khi lợi ích của nhà đầu tư thay đổi do có sự thay đổi trong vốn chủ sở hữu của công ty liên kết nhưng không được phản ánh trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty liên kết. Ví dụ thay đổi trong vốn chủ sở hữu của công ty liên kết có thể bao gồm những khoản phát sinh từ việc đánh giá lại TSCĐ và các khoản đầu tư, chênh lệch tỷ giá quy đổi ngoại tệ và những điều chỉnh các chênh lệch phát sinh khi hợp nhất kinh doanh (khi mua khoản đầu tư).
Phương pháp vốn chủ sở hữu được áp dụng trong kế toán khoản đầu tư vào công ty liên kết khi lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất của nhà đầu tư.
Nguyên tắc hạch toán các khoản đầu tư vào công ty liên kết
- Kế toán khoản đầu tư vào công ty liên kết khi lập và trình bày báo cáo tài chính riêng của nhà đầu tư được thực hiện theo phương pháp giá gốc. Khi kế toán khoản đầu tư vào công ty liên kết theo phương pháp giá gốc, giá trị khoản đầu tư không được thay đổi trong suốt quá trình đầu tư, trừ trường hợp nhà đầu tư mua thêm hay thanh lý toàn bộ hay một phần khoản đầu tư đó hay nhận được các khoản lợi ích ngoài lợi nhuận được chia
- Giá gốc của khoản đầu tư được xác định như sau:
+ Giá gốc khoản đầu tư vào công ty liên kết bao gồm phần vốn góp hay giá thực tế mua khoản đầu tư cộng (+) các chi phí mua (nếu có) như chi phí môi giới, giao dịch,
+ Trường hợp góp vốn vào công ty liên kết bằng tài sản cố định, vật tư, hàng hóa, thì giá gốc khoản đầu tư được ghi nhận theo giá trị được các bên góp vốn thống nhất giá. Khoản chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của tài sản cố định, vật tư, hàng hóa và giá trị đánh giá lại được ghi nhận và xử lý như sau:
ü Khoản chênh lệch giữa giá đánh giá lại lớn hơn giá trị ghi sổ của vật tư, hàng hóa được hạch toán vào thu nhập khác, khoản chênh lệch giữa giá đánh giá lại nhỏ hơn giá trị ghi sổ của vật tư, hàng hóa được hạch toán vào chi phí khác.
ü Khoản chênh lệch lớn hơn ...