daigai

Well-Known Member
Dưới ngòi bút tài tình của Đại thi hào Nguyễn Du, thành ngữ vốn là các đơn vị có giá trị biểu cảm và mang tính cố định càng trở nên dễ hiểu và đạt hiệu quả cao nhất trong việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của mình. Trong quá trình sử dụng thành ngữ, Nguyễn Du không chỉ sử dụng những thành ngữ nguyên dạng mà còn rất sáng tạo trong việc sử dụng những biến thể của chúng và thông qua những thao tác như tách, ghép, thêm hay bớt từ... tạo nên những thành ngữ rất đa dạng và có giá trị biểu đạt cao.
1. Các thành ngữ được sử dụng nguyên dạng
1. Bỉ sắc tư phong. It is so strange that losses balance gains
5. Lạ gì bỉ sắc tư phong
Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen
2. Mười phân vẹn mười. Each her own self,each perfect in her way
17. Mai cốt cách tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười
3. Nghiêng nước nghiêng thành. A glance or two from her, and kingdoms rocked
26. Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai
4. Tài tử giai nhân Fine men and beauteous women; beautiful girl and talented young man
89. Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm
1457. Thực là tài tử giai nhân
Châu Trần còn có Châu Trần nào hơn
5. Trâm gãy bình rơi the pin had snapped, the vase had crashed
69. Thuyền tình vừa ghé tới nơi
Thì đà trâm gãy bình rơi bao giờ
6. Thỏ lặn ác tà. For many moons
79. Trải bao thỏ lặn ác tà
Ấy mồ vô chủ ai mà viếng thăm
7. Phượng chạ loan chung. Where are they now who shared in her embrace ?
89. Nào người phượng chạ loan chung
Nào người tiếc lục tham hồng là ai?
8. Trộm dấu thầm yêu. He had long sighed and dream of them in vain
157. Nước non cách mây buồng thêu
Những là trộm dấu thầm yêu chốc mòng
9. Một hội một thuyền. We ride in the same boat
201. Âu đành kiếp quả nhân duyên
Cũng người một hội một thuyền đâu xa
10. Cửa đóng then cài. All doors were shut, all bolts were blocked
271. Mấy lần cửa đóng then cài
Dãy thềm hoa rụng biết người ở đâu?
11. Trọng nghĩa khinh tài. Your scale what’s right weights more than gold
309. Chiếc thoa nào của mấy mươi
Mà lòng trọng nghĩa khinh tài xiết bao
12. Lá thắm chỉ hồng.When comes the time for love, the marriage bond
333. Dù khi lá thắm chỉ hồng
Nên chăng thì cũng tại lòng mẹ cha
13. Gió táp mưa sa. Like a lashing storm
403. Tay tiên gió táp mưa sa
Khoảng trên dừng bút thảo và bốn câu
3099. Bấy chầy gió táp mưa sa
Mấy trăng cũng khuyết mấy hoa cũng tàn
14. Nhả ngọc phun châu.Your magic conjures gems and pearls
405. Khen tài nhả ngọc phun châu
Nàng Ban ả Tạ cũng đâu thế này
15. Nhân định thắng thiên. Man has often vanquish heaven’s whim
419. Sinh rằng: giải cấu là duyên
Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều
16. Hồng diệp xích thằng. By the red leaf, the crimson thread
459. Nàng rằng hồng diệp xích thằng
Một lời cũng đã tiếng rằng tương tri
17. Ngậm đắng nuốt cay. It betrays such bitterness within
489. Rằng: Hay thì thật là hay
Nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào
18. Đầu mày cuối mắt. Bemuse his eyes and kindled his desire
497. Hoa hương càng tỏ thức hồng
Đầu mày cuối mắt càng nồng tấm yêu
19. Ăn xổi ở thì. To snatch the moment, pluck the fruit
509. Phải điều ăn xổi ở thì
Tiết trăm năm lỡ bỏ đi một ngày
20. Chắp cánh liền cành. As wing to wing and limb to limb they lay
515. Trong khi chắp cánh liền cành
Mà lòng rẻ rúng đã dành một bên
21. Chân mây cuối trời. At the world’s ends
545. Gìn vàng giữ ngọc cho hay
Cho đành lòng kẻ chân mây cuối trời
22. Đầu trâu mặt ngựa. Fiends and monsters
557. Người nách thước kẻ tay đao
Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi
23. Thệ hải minh sơn. Put aside all vows of love and troth
603. Để lời thệ hải minh sơn
Làm con trước phải đền ơn sinh thành
24. Hiếu trọng tình thâm. How a daughter proved her love
609. Thấy nàng hiếu trọng tình thâm
Vì nàng nghĩ cũng thương thầm xót vay
25. Vạ gió tai bay. Misfortune, like a storm, swooped down on her
615. Thương tình con trẻ thơ ngây
Gặp cơn vạ gió tai bay bất kỳ
26. Tử biệt sinh ly. Sorrow,death in life
617. Đau lòng tử biệt sinh ly
Thân còn chẳng tiếc tiếc gì đến duyên
27. Đổi trắng thay đen.Turning black and white
689. Trong tay đã sẵn đồng tiền
Dầu lòng đổi trắng thay đen khó gì
28. Giữa đường đứt gánh. Midwy my bonds of love with him have snapped
725. Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo duyên chắp mối tơ thừa mặc em
29. Thịt nát xương mòn. Though flesh and bones will then have turned to dust
733. Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây
30. Bạc như vôi. As gray as dirt
753. Phận sao phận bạc như vôi
Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng
31. Trâm gãy gương tan. The pin has snapped, the vase has crashed
749. Bây giờ trâm gãy gương tan
Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân
32. Kẻ ở người đi. She grieved to go, they grieved to stay behind
781. Đau lòng kẻ ở người đi
Lệ rơi thấm đá tơ chia rũ tằm
33. Tơ chia rũ tằm. As parting tugged their hearts
781. Đau lòng kẻ ở người đi
Lệ rơi thấm đá tơ chia rũ tằm
34. Mạt cưa mướp đắng. Saw dust and bitter melon met and merged
811. Tình cờ chẳng hẹn mà nên
Mạt cưa mướp đắng đôi bên một phường
35. Buôn phấn bán hương. To sell their painted dolls all through the year
813. Chung lưng mở một ngôi hàng
Quanh năm buôn phấn bán hương đã lề
36. Quốc sắc thiên hương. The kingdoom’s queen of beauty! Heaven’s scent
825. Đã nên quốc sắc thiên hương
Một cười này hẳn nghìn vàng chẳng ngoa
37. Thay bậc đổi ngôi. The roles and rankes have changed
959. Giờ ra thay bậc đổi ngôi
Dám xin gửi lại một lời cho minh
38. Tháo cũi sổ lồng. Who’ll free her from her cage
1071. Thuyền quyên ví biết anh hùng
Ra tay tháo cũi sổ lồng như chơi
39. Sắc nước hương trời. A beauty fit for kings and gods
1065. Than ôi! Sắc nước hương trời
Tiếc cho đâu bỗng lạc loài đến đây?
40. Cốt nhục tử sinh. To give me back my life
1099. Dám nhờ cốt nhục tử sinh
Còn nhiều kết cỏ ngậm vành về sau!
41. Nhắm mắt đưa chân. To shut her eyes and headlong flung herself
1115. Cũng liều nhắm mắt đưa chân
Mà xem con tạo xoay vần đến đâu
42. Vùi liễu dập hoa. Thrashed the flower, flaided the willo tree
1135. Hung hăng chẳng hỏi chẳng tra
Đang tay vùi liễu dập hoa tơi bời
43. Thân lươn bao quản lấm đầu. How can an eel mind muddying its head ?
1147. Thân lươn bao quản lấm đầu
Chút lòng trinh bạch từ nay xin chừa
44. Một cốt một đồng.For bawd and pimp connied, as thick as thieves
1161. Đà đao lập sẵn chước dùng
Lạ gì một cốt một đồng xưa nay
45. Bướm lả ong lơi. The rose swarmed bees and butterflies
1220. Biết bao bướm lả ong lơi
Cuộc say đầy tháng trận cười suốt đêm
46. Dày gió dạn sương. Por callous face the wind and dew had tanned
1237. Mặt sao dày gió dạn sương
Thân sao bướm chán ong trường bấy thân
47. Mưa Sở mây Tần. Over her flesh let them all rage and storm
1239. Mặc người mưa Sở mây Tần
Những mình nào biết có xuân là gì
48. Đổ quán xiêu đình.That tumble homes and topped halls like toys
1301. Lạ cho cái sóng khuynh thành
Làm cho đổ quán xiêu đình như chơi
49. Chỉ non thề bể. Pledging their troth in sight of sea and hills
1367. Cùng nhau căn vặn đến điều
Chỉ non thề bể nặng gieo đến lời
50. Đất bằng nổi sóng.
1405. Đất bằng nổi sóng đùng đùng
Phủ đường sai lá phiếu hồng thôi tra
51. Tay đã nhúng chàm
1397. Trót vì tay đã nhúng chàm
Dại rồi còn biết khôn làm sao đây
52. Mặt sắt đen sì
1409. Trông lên mặt sắt đen sì
Lập nghiêm trước đã ra uy nặng lời
53.Kết tóc se tơ
1331. Duyên Đằng thuận nẻo gió đưa
Cùng chàng kết tóc se tơ những ngày
3111. Nói chi kết tóc se tơ
Đã buồn cả ruột mà dơ cả đời
54. Hoa thải hương thừa
1413. Tưởng gì hoa thải hương thừa
Mượn màu hương phấn đánh lừa con đen
55. Phách lạc hồn bay
1651. tui đòi phách lạc hồn bay
Pha càn bụi cỏ gốc cây ẩn mình
56. Mèo mả gà đồng
1731. Ra tuồng mèo mả gà đồng
Ra tuồng lúng túng chẳng xong bề nào
57. Tai vách mạch dừng 1755. Ở đây tai vách mạch dừng
Thấy ai người cũ cũng đừng nhìn chi
58. Giết người không dao 1815. Bề ngoài thơn thớt nói cười
Mà trong nham hiểm giết người không dao
59. Phách lạc hồn xiêu
1823. Sinh đà phách lạc hồn xiêu
Thương ôi chẳng phải nàng Kiều ở đây
60. Chén tạc chén thù 1835. Vợ chồng chén tạc chén thù
Bắt nàng đứng trực trì hồ hai nơi
61. Rẽ thúy chia uyên 1875. Chước đâu rẽ thúy chia uyên
Ai ra đường nấy ai nhìn được ai
62. Nhẹ như bấc 1879. Nhẹ như bấc nặng như chì
Gỡ cho ra nợ còn gì là duyên?
63. Nặng như chì 1879. Nhẹ như bấc nặng như chì
Gỡ cho ra nợ còn gì là duyên?
64. Xa chạy cao bay 1971. Liệu mà xa chạy cao bay
Ái ân ta có ngần này mà thôi
65. Sông cạn đá mòn
1975. Dẫu là sông cạn đá mòn
Con tằm đến chết vẫn còn vương tơ
66. Kẽ tóc chân tơ 1997. Rành rành kẽ tóc chân tơ
Mấy lời nghe hết đã dư tỏ tường
67. Mặt ủ mày chau 2113. Nàng càng mặt ủ mày chau
Càng nghe mụ nói càng đau như dần
68. Đau như dần 2113. Nàng càng mặt ủ mày chau
Càng nghe mụ nói càng đau như dần
69. Đội trời đạp đất 2171. Đội trời đạp đất ở đời
Họ Từ tên Hải vồn người Việt- đông
70. Chọn đá thử vàng 2187. Chút riêng chọn đá thử vàng
Biết đâu mà gởi can trường vào đâu?
71. Cá chậu chim lồng 2183. Một đời được mấy anh hùng
Bõ chi cá chậu chim lồng mà chơi
72. Muôn chung nghìn tứ 2203. Một lời đã biết đến ta
Muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau!
73. Ý hợp tâm đầu
2205. Hai bên ý hợp tâm đầu
Khi thân chẳng lọ là cầu mới thân
74. Cố quốc tha hương 2245. Tấc lòng cố quốc tha hương
Đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời
75. Tay bồng tay mang 2243. Duyên em dầu nối chỉ hồng
May ra khi đã tay bồng tay mang
76. Mặt như chàm đổ 2325. Cho gươm mời đến Thúc lang
Mặt như chàm đổ mình dường giẽ run
77. Kiến bò miệng chén 1335. Kiến bò miệng chén chưa lâu
Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa
78. Hồn lạc phách xiêu 2363. Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu
Khấu đầu dưới trướng lựa lời kêu ca
79. Thanh thiên bạch nhật 2395. Ba quân đông mặt pháp trường
Thanh thiên bạch nhật rõ ràng cho coi
80. Thiên tải nhất thì
2399. Nàng rằng: Thiên tải nhất thì
Cố nhân đã dễ mấy khi bàn hoàn
81. Bèo hợp mây tan 2401. Rồi đây bèo hợp mây tan
Biết đâu hạc nội mây ngàn là đâu
82. Trúc chẻ ngói tan
2439. Thừa cơ trúc chẻ ngói tan
Binh uy từ ấy sấm ran trong ngoài
83. Giá áo túi cơm 2445. Phong trần mài một lưỡi gươm
Những loài giá áo túi cơm sá gì!
84. Mặt nước cánh bèo 2475. Nghĩ mình mặt nước cánh bèo
Đã nhiều lưu lạc lại nhiều gian truân
85. Chọc trời khuấy nước 2471. Chọc trời khuấy nước mặc dầu
Dọc ngang nào biết trên đầu có ai?
86. Trơ như đá
2521. Trơ như đá vững như đồng
Ai lay chẳng chuyển ai rung chẳng rời
87. Vững như đồng 2521. Trơ như đá vững như đồng
Ai lay chẳng chuyển ai rung chẳng rời
88. Trơ như đá vững như đồng 2521. Trơ như đá vững như đồng
Ai lay chẳng chuyển ai rung chẳng rời
89. Gió thảm mưa sầu 2569. Một cung gió thảm mưa sầu
Bốn dây nhỏ máu năm đầu ngón tay
90. Hương lửa ba sinh 2581. Dạy rằng hương lửa ba sinh
Dây loan xin nối cầm lành cho ai
91. Ma đưa lối quỷ dẫn đường 2665. Ma đưa lối quỷ đưa đường
Lại tìm những chốn đoạn trường mà đi
92. Ván đã đóng thuyền 2801. Bây giờ ván đã đóng thuyền
Đã đành phận bạc khôn đền tình chung
93. Trai tài gái sắc 2841. Người yểu điệu kẻ văn chương
Trai tài gái sắc xuân đương vừa thì
94. Quốc sắc thiên tài 2921. Gặp nàng khi ở châu Thai
Lạ gì quốc sắc thiên tài phải duyên
95. Động địa kinh thiên 2923. Vẫy vùng trong bấy nhiêu niên
Làm cho động địa kinh thiên đùng đùng
96. Vào sinh ra tử
2941. Dấn mình trong áng can qua
Vào sinh ra tử họa là thấy nhau
97. Bóng chim tăm cá 2943. Nghĩ điều trời thẳm vực sâu
Bóng chim tăm cá biết đâu mà nhìn
98. Bình địa ba đào
3065. Gặp cơn bình địa ba đào
Vậy đem duyên chị buộc vào cho em
99. Máu chảy ruột mềm 3067. Cũng là phận cải duyên kim
Cũng là máu chảy ruột mềm chớ sao?
100. Gương vỡ lại lành
3071. Bây giờ gương vỡ lại lành
Khuôn thiêng lừa lọc đã dành có nơi
 

Các chủ đề có liên quan khác

Top